KALABALIK YÖNETİMİ
GRUP: Birbirleri ile ilişkide bulunan ,birbirlerinin varlığını dikkate alan ve aralarındaki bazı ortak yönlerin farkında olan birden fazla insandur.
· Ortak bir amaç vardır.
· Kendi aralarında etkileşim vardır.
· Liderleri vardır.
Ör -1:Aile,arkadaş,toplumsal grup…
Ör.2 :Hayvanat bahçesinde aslan kafesine bakan insanlar grup değil, seyirci kalabalık özelliğindedir. Ancak, aslanın kafesten biran için çıktığını ve bu insanların aslandan kurtulmak için yakındaki bir büfeye sığındıklarını düşünelim. Bu durumda grup oluşturmuş olurlar. Çünkü:
· Hepsi ortak bir korkunun farkındalar
· Kurtulmak için birlikte hareket ederler
· Bir kişinin yönlendirmeleri( lider) ile ortak önlemler alırlar.
GRUP DİNAMİĞİ: Grup içinde çalışmakta olan, grubun veya grup üyelerinin davranışlarını belirleyen etkenleri, birbirlerinin varlığından haberdar olan grup içi enerjidir. Yani grup içinde her bireyin davranışı veya davranışları ,örgütlenmeleridir.
- Hareket halindedir.
- Aktiftir
- Canlılık ifade eder.
SONUÇ OLARAK GRUP DİNAMİĞİ;
· İnsanların hangi amaçla bir araya geldikleri
· Toplumsal grupları nasıl oluştuğu
· Grup içerisindeki bireylerin psikolojisini, birbirlerini ve grup davranışına nasıl etkilediklerini
· Bir bireyin yalnızken yapmadığı davranışları, topluluk içinde neden rahatça yaptığı
· Bu insanların bir arada grup normunu nasıl oluşturduğunu
· Grup içinde nasıl bir duygusal dinamiğin oluştuğunu, taşkın ve yıkıcı davranışların ortaya çıkma potansiyelinin nasıl yüklendiğini
· Grubun dışarıdan gelebilecek bir etkiye karşı nasıl kontrol edilemez bir tepki gösterdiğini gösterir.
NOT:Bu maddelerde yer alan durumları çözümleyen güvenlik görevlileri, gelişebilecek durumlara karşı nasıl bir önlem/tedbir alması gerektiğini bilir ve kontrolü elde tutar.
DAVRANIŞ VE KAYNAKLARI:
1. Doğuştan gelen davranışlar; Doğmadan önce içgüdüler, refleksler
· Öğrenme ürünü değildir.
· Doğuştan gelir
· Sağlıklı olmak şartı vardır
2. Sonradan kazanılan davranışlar; Doğuştan sonra kazanılan davranışlardır.
· Etkileşim ve yaşantı sonucu ortaya çıkar
· Bilgi, beceri, tutum vb. sonradan kazanılır.
KÜLTÜR: Toplum için üç belirgin özelliği bulunan bir semboller veya anlamlar sistemidir.
1. Kuşaktan kuşağa geçmesi, aktarılması
2. Doğuştan gelmez veya biyolojik niteliğin sonucu değildir.
3. Bireylerce onların diğer bireylerle etkileşimleri sonucunda öğrenilir.
Sonuç olarak: Toplumu toplum yapan değerler, normlar bütünüdür.
TOPLUMSAL NORM: Standarize edilmiş davranış biçimleri veya davranışlardaki farklılaşmanın sınırlarını düzenleyen beklentilerdir.
TOPLUMSALLAŞMA: Bireyim toplumsal normlar ve değerleri öğrenme sürecidir.
KOLLEKTİF DAVRANIŞLAR VE ÖZELLİKLERİ:
Kolektif Davranış:
- Çok sayıda kişi arasında gelişen, nispeten yeni ve çok iyi tanımlanmamış düşünme, hissetme ve eylemde bulunma şekli
- Çok sayıda kişinin yada grubun aktif olarak katıldığı ve karşılıklı olarak etkileşimde bulunduğu toplumsal durumlarda ortaya çıkan davranışlar.
- Olağan olmayan etkileşim biçimidir.
KISACASI: Belli bir normu, kalıbı, seyri, iş bölümü, kimin ne yaptığı belli olmayan, duyguların serbest hareket ettiği ,insanların kural dinlemeden davrandığı, yapılanmamış davranışlardır.
KOLLEKTİF DAVRANIŞLAR: Kendiliğinden oluşur, hiçbir yapısı yoktur.
TOPLUMSAL(GRUP) DAVRANIŞLAR: Kayda değer bir iç yapı ve amaçlı bir eylem söz konusudur.
KOLLEKTİF DAVRANIŞ ÇEŞİTLERİ:
- Söylentiler;İnsanlar arasında hızlı bir şekilde yayılan ve doğru olup-olmadığı belli olmayan bilgi kırıntılarıdır.Ekonomik koş.kötü gitmesi,resmi kay.haberlerine inanılmadığı zaman
- Modalar ve Hevesler:
- Moda;Uzun sürelidir,Yaygın olarak görülür
- Heves: Kısa sürelidir.Belirli kesim tarafından kabul edilir.
- Çılgınlıklar:Arsa fiyatlarının aniden çıkması,doların fırlaması gibi…
- Kitle histerisi;Deli dana hasatılığı,katilin elini kolunu sallaya sallaya gezmesi
- Panik:Kurtuluşun tek bir yolu olduğu ve o yolundan kapalı olduğuna inanmaktır.
· Yangın durumunda en üst kattan atlamak
· İnsanların geçmiş bilgilere dayanarak içinde bulundukları durumu da panik yaratabilir.
· Kaçma olasılığı konusunda panik
KOLLEKTİF(TOPLU) DAVRANIŞLARIN NEDENLERİ:
1. Normlar ve geleneklerin yokluğu veya zayıflığı söz konusu ise
2. Belirsiz durumların bir türlü açığa kavuşmaması
3. Yeni bakış açılarının oluşmasının yeni yapılanmaları sağlamasına gebe olduğu durumlarda( Eğitim seviyelerinin arttığı durumlarda daha fazla hak)
KOLLEKTİF(TOPLU) DAVRANIŞLARIN ÖZELLİKLERİ:
- Yapılanmamıştır ve beklentilere göre şekil alır.
- Bilinç söz konusu değildir yani daha çok tepkiseldir.
- Grup bağlılığı geçici olarak oldukça yüksektir.
- Anlık-aniden davranış gösterir.
KOLLEKTİF(TOPLU) DAVRANIŞLARIN SONUÇLARI:
- Normlar ve geleneklerin yokluğu veya zayıflığı ortaya çıkar.Toplum yeni yapılanmaya doğru gider.Yani; olumsuzluklara karşı sesini duyurmayı öğrenir.
- Belirsiz durumların açıklığa kavuşmasına yardım eder.
- yeniliklerin,yeni değerlerin,yeni bakış açılarının,yeni kapıların oluşmasını sağlar:
NOT: Toplumun ihtiyaçlarına cevap vermeyecek duruma gelmiş kanunlar düzeltilmese bu tür davranışlara sık rastlanır.ANCAK:Bu isteklerini sendikalar,siyasi parti gibi kamusal yapılanma ile duyurulursa şiddet azalmaya gider.
KOLLEKTİF(TOPLU) DAVRANIŞLARIN ÖN KOŞULLARI:
- Yapısal uygunluk;uygun şartların oluşturulması
- Yapısal zorlama;Savaş,krizler
- Genelleştirilmiş bir inancın gelişmesi:Cevapların mistik güçler tarafından cevap aranmaya gidilmesi
- Kıvılcım başlatan faktörler
- Katılımcıların eylem için harekete geçmesi
- Toplumsal kontrolün işleyişi
KALABALIĞIN ANLAMI,OLUŞUMU VE ÖZELLİKLERİ:
Kalabalık;Kolektif davranışın en iyi bilinen biçimidir.Birbirleri ile ilişkileri sadece geçici ,aynı heyecanı paylaşmaları ile sınırlı olan,ortak bir fikirle hareket eden insanlardan kurulu,nispeten organize olmaksızın(teşliklatsız) fiziksel olarak birbirlerine yakın insanların bir araya toplanmasıdır.
ÖZELLİKLERİ:
- Fiziki olarak bir yerde bulunurlar veya oraya yakın olmaları ile oluşur
- Örgütlenmemiş, ortak ilgi alanları ile( ortak amaçla karıştırılmamalı) geçici olarak bir araya gelmişlerdir.
- Ortak bir amaç ve eylem birliği yoktur.Çünkü birbirlerini tanımazlar
- Lider,iş bölümü veya statü yoktur.
- Olayların gelişmesi bakımından duyarlı ve hassastırlar.Nispeten denetimsiz yada kendiliğinden olan ,bundan dolayı kayıt altına alınamayan bir etkilenme vardır.
- Yasalara ve kurallara oldukça saygılıdırlar. Kontrol altında tutulmaları kolaydır.
NOT: Kalabalıklar ortak hareket etmeye başladıkları andan itibaren kolayca savundukları düşüncelerin etkisi altına girerler .Çünkü;
- Bilinçli hareketin kaybolmaya başlaması
- Söylem ve eylem birliğinin oluşması
- Duygusal hareket etme eğiliminin artması
- Düşüncelerin hemen davranışa dönüştürülme isteği
- Bastırılmış duygu ve düşüncelerin ortaya çıkması
KALABALIKTAN OLUŞUMU:
- Duygusal etkenler
- Ahlaki davranışlar
- Dış etkenler
- Fiziki uyarıcılar;Alkolden yaralanmak vb.
KOLLEKTİF(ORTAK) HAREKETLERDEN KAYNAKLANAN PSİKOLOJİK ÖZELLİKLER:
- İrade zayıflığı
- Duygusallık
- Özenti
- Telkin
- Taklit
- Yayılma
- Etki altına alma
KALABALIĞIN ÇEŞİTLERİ:
1. Tesadüfi kalabalık: mağaza müşterileri
2. Seyirci kalabalık: Spor karşılaşmaları, konser
3. Duygu-Düşünceyi ifade eden (anlamlı)kalabalık: cenaze töreni, konferans
4. Eylem yapan(saldırgan) kalabalık
OLAYLARIN HAZIRLIK SAFHASI:
- Önderlik
- Kabarma ve horozlanma
- Topluluğun büyümesi,
- Fikri hazırlık devresi
- Çabuklaştırıcı olay
- Kontrolden çıkış-zorbalık safhası
OLAYLARI BAŞLATMA USULLERİ:
- Yaygın propaganda yapmak
- Konuşma yapmak
- Heyecanı artırmak
- Eyleme geçiş
EYLEM TAKTİKLERİ:
- Dikkati başka yöne çekmek
- Dağılıyor gibi gözüküp tekrar toplanma
- Bayrak-flamalarla yürüyüş,marş söyleme
- Topluluğun önüne zor kullanılmayacak birilerini koymak
- Güvenlik personelini kuşatmak
EYLEM BİÇİMLERİ:
- Hakaret etmek
- Yazılı ve sözlü gereçlerle tahrik
- Patlayıcı mad.ve silah kullanmak
- Eşya tahribi ve yağma
PANİK VE NEDENLERİ:
TANIM: Korku ve bilgisizliğin doğurduğu şuursuz harekettir
Nedenleri:
- Tehlikenin çok yakınında olduğunu hissettiği an
- Kurtulmak için kaçış yollarının kapalı olduğunu gissettiği an
- Kapalı yolun açık olduğu kanaatine varırlarsa aşırı panik ve yüklenme
- Çok kalabalık ve sıkışma durumlarında
- Öncelikle kurtulma hissi
- Sesi en çok çıkan insanın dinlenmesi
- İzdiham esnasında yerde kalanlara pek aldırış edilmemesi
PANİĞİ ÖNLEMEK İÇİN:
Topluluk bilgi sahibi edilir
- Kaçış yollarını saptamak ve açık tutmak
- Kuvvet kullanılacaksa paniğe neden olmadan kullanılması
- En çok sesi çıkan güvenlik görevlisinin olması
- Ses yükseltici cihazlarla güvenlik görevlisinin uygun yönlendirme yapması
PROVAKASYON: Kışkırtmanın belli kişilerce organize edilip bir amaca dönük hazırlanmasına denir.
Kalabalıklar: Grup dinamiği ile hareket eden oluşumlardır.
Grup Dinamiği: Grup içinde insanları bir arada tutan, grubu oluşturan enerji, güç olarak kabul edilir.
PROKOVATİF ORTAMDAKİ KİŞİ TİPLERİ:
1. Provakotörler
2. Atılganlar
3. Tesir altında kalanlar
4. İhtiyatlılar
5. Destekleyiciler
6. İzleyiciler
TOPLUMSAL OLAYLARIN HAZIRLIK AŞAMASI:
- Provakasyona uygun bir ortam
- Ortamı hareketlendirecek çalışmalar
- Eylem günü yer,saat ve içeriğinin açıklanması
TOPLUMSAL OLAYLARIN BAŞLANGICINDA İSE:
- Yazılı-sözlü propaganda ile olayın ana fikrinin yayılması
- önderlerin kışkırtmaları
- uydurma haberler ile heyecanlanma-bilinçsizleşmenin başlaması
- olayı başlatacak küçük bir haraket
TOPLUMSAL OLAYIN GELİŞMESİNDE İSE:
- Pankart-flama-marşlar söyleme
- Olayın yapılışında eylemi hazırlayanlar
- Hedefe ulaşmak için şaşırtıcı-dikkatleri başka noktalara mekme
- Tahrik etmek,
KALABALIK KONTROLÜNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR:
- Tehdidin farkında olmak
- Koordineli hazırlık
- Toplumun-kalabalığın tedirgin edilmemesi
- Tarafsızlık
- Gerektiği kadar kuvvet kullanmak
KALABALIKLARIN KONTROLÜNDE GENEL İLKELER:
- Dialog kurmak
- İkna edici ve inandırıcı olmak
- İnsiyatif kullanmak
- Caydırıcılık
- Provakasyona gelmeme
- Profesyonel olma
- Yanıltma taktikleri
- Güç gösterme taktikleri
GÖZ YAŞARTICI GAZLAR:
- Kalıcı etkisi olmayan,belli süre saf dışı bırakma etkisine sahip maddelere denir.
- Katı-sıvı-gaz veya aerosol( Sıvı haldeki küçük su zerreciklerinin havada bir süre asılı kalmasını ifade eder.) halde bulunur.
AVANTAJLARI:
1. Hafif ve küçük maliyet
2. taşıma ve gizleme kolaylığı
3. Fazla eğitim gerektirmemesi
4. Görevli-şüpheli arasında temas gerektirmemesi
5. Birden fazla şüphelinin sonradan tespiti için boya ile kullanılması
SAKINCALARI:
- Akli dengesi bozuk veya sarhoş veya uyuşturucu bağımlılığı olan kişilerde pek etkili olmaması
- Kullanıldığında saldırganlık artabiliyor
- Yanlış kullanıldığında güvenlik görevlileri etkilenebilir.
EN ÇOK KULLANILAN GÖZ YAŞARTICI GAZLAR:
- OC: Şili de yetişen doğal bir acı biberden üretilen biber gazıdır.
- Demokratik ülkelerin en çok tercihidir.
- Buhar oranı çok düşüktür
- Reaksiyon süresi 1-3 sn
- Etkisi 10-30 dak.
- Yan etkisi az,kullanımı güvenli
- Daha çok sprey olarak kullanılıyor
- CS: Göz yaşartıcı gazlar içinde en çok kullanılır.
- CN den daha güvenli
- Buharı yoğundur
- Büyük ölçüde etkilidir
- Reaksiyon 3-7 sn dir
- El bombaları-mermi ve gaz püskürtücü şeklinde kullanılır
- Etkisi 30-45 dak.
- CN: Elma çiçeği kokusunda, katı, sarımtırak renkte ve +54 derecenin üstünde erir.
· Yüksek yoğunlukta
· Büyük ölçüde etkili
· Mide bulantısı kusma
· Reaksiyon 1-3 sn
· Etkisi 20-60 dak.
- CNS
- BBC
- CNC
- CNB
ETKİLERİ:
1. Gözde
2. Burunda
3. Ağızda
4. Göğüste
5. Deride
6. Sinir sisteminde
AÇIK ALANLARDA:
1. Rüzgara dikkat edilir
2. Gaz maskesi takılır
3. Topluluğun özelliği-büyüklüğü dikkate alınır
4. Menzil dikkate alınır
5. Yoğunlu yüksek gazlar kullanılır
6. Diğer tedbirler
KAPALI LANLARDA:
- Yoğunluğu düşük
- Çıkış kapıları açık bulundurulmalı
ŞÜPHELİ İLE ALANDA GÖRÜŞME :
Şüpheli saldırıya geçmeden önce
- Açıkça dikkate almama
- Yineleyerek soru sorma
- Etrafa bakınma
- Aşırı heyecanlı dikkat
- Abartılı hareket
- Hareketi tamamen kesme
- fiziksel sıkıştırma:Tehlike bölgesi-Tepkisel bölge
ALAN GÖRÜŞME DURUŞU:
- L tipi duruş:L nin köşesinde şüpheli,ucunda görüşmeci,tepesinde koruma bulunur.
- Hazır duruş( yüklü duruş): Ayaklar dizden hafif bükülü ve gar an müdahale edilecek şekilde beklenilmesidir.
TEPKİ ZAMAN İLKESİ:
- Beklenmeyeni bekleyin
- Kontrol kurun
- Avantajlı pozisyonu koruyun
- Zihinsel-fiziksel uyanıklığı koruyun
GÖRECELİ POZİSYONLAR:
Reaksiyon Boşluğu:İleri-geri-sağa-sola hareket ederek savunma ve saldırı tekniğidir.
1. Zihinsel şartlanma
2. Fiziksel şartlanma
3. Taktiksel beceriler
· Strateji planlama
· Savunma taktikleri
· Tehlike boyutunu kavrama
· Yerinde-etkili pozisyon alma
· Tehditle yüzyüze gelmekten sakınma
· Kuvveti yerinde-uygun kullanma
· Olayı kontrol altında tutmak
NOT: Şüpheliye tam ön ve tam arkasından kesinlikle yaklaşılmaz.45 derece sağ –sol ön ve 90 derece yanlardan yaklaşılmalıdır.
GÜVENLİK GÖREVLİSİ HAZIRLANMA AŞAMASINDA:
- Silah-mühimmat kontrol eder
- Koruyucu giysisini giyer
- Alan hakkında bilgi alır
- Koordinasyon
- Zihinsel prova
- Kuvvet kullanımının özelliklerini gözden geçirir
ÇATIŞMALARI ÖNLEMEDE:
- Kişisel alanı korur.
- Duygusal tepki göstermez
- Küfürlü dil kullanmaz
- Öç alma, kızdırma taktiklerini kullanmaz.
- Şüphelinin vereceği bilgiyi dikkate almak ve problemini söylemesine yardımcı olmak
GÜVENLİK GÖREVLİSİNİN YARALANMA VE ÖLME RİSKİNİ ARTIRAN DURUMLAR:
1. Gereksiz cesaret
2. yorgunluk
3. Uygunsuz pozisyon
4. tehlike sinyallerinin umursamama
5. ellere dikkat etmeme
6. Çok erken rahatlama
7. Kelepçenin uygunsuz kullanılması veya hiç kullanılmaması
8. olumsuz davranış
COP ÇEŞİTLERİ:
- Düz cop
- Uzayan cop
- T cop
- Elektrikli cop
DURUŞ TİPLERİ:
- Alanda görüşme duruşu
- Hazır duruş
- Savunma hazır duruş
TOPLU DÜZENLER:
- Hat Düzeni :Yan yana durulur. Yana destekli, Yakın destekli( ÖGG en çok kullandığı),Genel destekli
- Yol veya belirli bir alan kapaması yapmak için
- Bir binayı korumak
- Topluluk veya kalabalığı geriye itmek, bölgeden çıkarmak
- İki grubu birbirinde ayırmak veya aralarında engel olmak
- Her yönden gelebilecek tehditlere karşı tedbir almak
- Kama Düzeni: V şeklindedir.
- Topluluğu ,kalabalığı bölmek ve yanlara doğru dağıtmak
- Lider suçluları yakalayıp tahliye etmek
- Korunan kişi veya aracın geçişini sağlamak
- Yol koridor açmak
- Çember Düzeni:
· Saldırgan grubun etrafını çevirmek
· 360 derece koruma sağlamak
· Korunan kişi veya aracın geçişini sağlamak